Dijkman en Stichting Utopa.
 |
| Loek Dijkman ontvangt zilveren anjer van Koningin Beatrix in 2008 foto royalblog.nl en https://gpdhome.typepad.com |
Tot dit jaar was de 71-jarige ondernemer Dijkman algemeen directeur en eigenaar van de Topa Holding, een bedrijf dat gespecialiseerd is in kartonnen verpakkingen. Dijkman stapte in het familiedrijf, winkel/groothandel TOuw- en PApierhandel Amsterdam van zijn vader , in de jaren 70 van de vorige eeuw. In 1984 richtte hij daarnaast een technologisch onderzoekscentrum op (Topa-instituut) en een onafhankelijk testlaboratorium voor productonderzoek en transport. Daaruit blijkt al dat Dijkman veel breder kijkt en niet alleen zijn eigen belangen voorop stelt.
Wat hem bijzonder maakt en in een historische traditie plaatst met andere “verlichte” ondernemers als Ernst Abbe (van onderneming Carl Zeiss) , Bernard van Leer met de Van Leer Groep, Jacques van Marken van Gist Brocades en Koos Bakker van Stichting Odin/Estafette is dat zij het bedrijfseigendom geneutraliseerd hebben (losgemaakt van het privé-eigendom) en ondergebracht hebben bij een Stichting.
Op die manier stimuleert en subsidieert stichting Utopa allerlei culturele en maatschappelijke doelen, zoals de ondersteuning van Beeldengalerij Het Depot, een Arboretum in Wageningen, het Orgelpark in Amsterdam en het Weeshuis in Leiden. Dat leverde Dijkman een Zilveren Anjer in 2008 en ook een Koninklijke onderscheiding op (in 1998 Ridder en in 2013 Officier in de Orde van Oranje-Nassau). De Stichting onderscheidt verschillende aandachtsgebieden zoals "mens tot mens", "mens en omgeving", "mens en werk" en als laatste "mens en natuur". De stichting is ondergebracht in het oude weeshuis in Leiden aan de Hooglandsekerkgracht.
Bijzonder is ook de Utopa-Academie. De Utopa-Academie stelt zich ten doel om kinderen, jongeren en volwassenen een plek te bieden waar zij zich kunnen ontwikkelen en ontplooien. Het is geen school, geen universiteit, maar een academie waar zaken aan de orde gesteld kunnen worden die elders niet aan bod komen.
Maatschappelijk Verantwoord Ondernemen
Ruim voordat dit begrip in Nederland een rol ging spelen richtte Dijkman zijn Stichting Utopa 25 jaar geleden al op en bracht daar alle aandelen van de Topa groep onder. In een interview in de NRC van 25 mei 2013 verklaart Dijkman dat hij eigenlijk priester-arbeider wilde worden, maar dat pakte dus anders uit. “Een onderneming is echter meer dan alleen een winstmachine, al dan niet voor eigenaar en/of kapitaalverschaffers”. Alle bedrijfsmiddelen horen aan de samenleving toe en zouden als publiek bezit behandeld moeten worden. “De winst kan aangewend worden voor het algemeen nut" en zo kan Dijkman de wereld iets socialer maken.
Dijkman heeft ook uitgesproken meningen over inkomensongelijkheid , spreiding van werkgelegenheid en het belang van een basisinkomen. De ondernemer heeft kennelijk het werk van de econoom Jan Tinbergen en recentelijk de Engelse onderzoekers Wilkinson & Pickett met hun boek “The spirit level” goed bestudeerd. Zie ook uitgebreid http://solidaire-economie.blogspot.nl/2010/12/inkomensongelijkheid-en-welzijn.html
Deze onderzoekers pleiten voor geringere inkomensverschillen in de samenleving en ook in een bedrijf. Feitelijk dit Tinbergen , onze tot nu toe enige Nederlandse Nobelprijswinnaar voor economie dit ook . Zijn bepleite norm, de Tinbergennorm ligt eigenlijk nog lager. Een factor 4 binnen bedrijven en organisaties en een factor 7 in de samenleving, maar het zou al een belangrijke stap voorwaarts zijn omdat de verschillen in Nederland nu soms tot een factor 70 en hoger oplopen. Jan Tinbergen was ook een inspirator voor Loek Dijkman.
Wilkinson & Pickett hebben aangetoond dat een kleinere inkomensongelijkheid allerlei positieve maatschappelijke gevolgen heeft en in het belang is van rijke én arme mensen !
Opvallend is dat Dijkman niet spreekt over een onvoorwaardelijk basisinkomen maar aan de invoering van het basisinkomen eisen stelt. Zo zou het verschafte inkomen niet voor consumptie gebruikt mogen worden. Dat lijkt mij een overbodige eis. Juist het feit dat de overheid geen enkele voorwaarde mag stellen aan het uit te delen basisinkomen leidt juist tot belangrijke maatschappelijke verschuivingen.
Aansluitend daarop heeft Dijkman zich ook uitgesproken voor een kortere werkweek (32 uur) om een herverdeling van werk te realiseren (indachtig de engelse econoom Maynard Keynes). Volledige werkgelegenheid is een mythe. Een zekere werkeloosheid is in het belang van de werkgever en verslechtert de salaris/onderhandelingspositie van een werknemer. De overheid moet maatregelen nemen om de bestaande werkgelegenheid eerlijk te verdelen over de beroepsbevolking waarbij ouderen plaats moeten maken voor jongeren en iedereen een kortere werkweek krijgt.
Een dergelijke visie te horen uit de mond van een ondernemer is heel uitzonderlijk, maar getuigt wel van een “verlichte” ondernemer.
In 2013 heeft Dijkman zijn inzichten en ervaringen ook te boek gesteld. In "50 jaar anders Ondernemen" geeft hij zijn filosofische en sociale visie op ondernemen.
Daarin legt hij zijn visie op ondernemen nog eens uit en heeft daarbij ook inspiratie gezocht bij andere critici op het kapitalisme zoals Hans Achterhuis, Maarten van Rossum, Robert Skidelsky, Paul Krugman, Richard Sennett en een aantal Amsterdamse sociologen zoals Don Kalb, Nico Wilterdink, Olav Velthuis, Xander van Uffelen en Geert de Vries.
Je zou van Dijkman kunnen zeggen dat hij onbewust, maar intuïtief een aantal belangrijke uitgangspunten van de door R.Steiner ontwikkelde maatschappelijke en economische visie in praktijk heeft gebracht. De overwinst die ontstaat in het economisch leven schenken aan het geestesleven herstelt de verstoorde balans tussen twee geledingen. Ook het besef dat inkomensvraagstukken en de omvang van de werkweek eigenlijk rechtsaangelegenheden zijn waar de overheid haar verantwoordelijkheid moet nemen.
Geen opmerkingen:
Een reactie posten